Helaas Pindakaas..

Pindakaas gaat op vakantie. Tijd voor een pauze: tijd om om te kijken en te mijmeren over dingen die voorbij zijn. Tijd om het antropologische deel af te sluiten. De afgelopen blogs zijn er zeer veel mensbeelden de revue gepasseerd. Ziet u door de bomen het bos niet meer? Tijd om alles tot een samenhangend geheel te vormen. Wij zijn eruit, maar aangezien je idee bij 'de mens' van je eigen mening afhangt, zeggen wij: Lees het allemaal nog een keer door en zoek het zelf maar uit.

Na de korte vakantie zal Pindakaas weer verder gaan met een nieuw onderwerp: samenleven. Immers, wat is een mens zonder een ander mens. Misschien kunnen we u zo verder helpen bij het vormen van uw persoonlijke definitie van 'de mens'. Voor nu:

Nog een smeuïge tijd, oantsjen!

Geachte verwarde (lees: weldra begrijpende),

Alweer de vierde blog in drie dagen. Niet wat u van Pindakaas bent gewend, gewoonlijk wordt er slechts één blogje per week gepost. Denkt u nu dat het toeval is, dat het gewoon een onsamenhangend geheel is geworden? In dat geval moet ik tot mijn spijt zeggen dat u er naast zit, het hangt allemaal met elkaar samen. Niet alleen onze blog, nee het gaat verder dan dat: Alles hangt met alles samen! Dit waren de beroemde woorden van Leonardo da Vinci, hiermee bedoelde hij dat niets op zichzelf staat, alles heeft effect op elkaar. Op alles volgt een reactie, waar dan ook weer een reactie op komt en zo gaat het alsmaar door. Zoals deze blog dan weer een reactie is op de vorige blogs.

We blikken even terug naar Freud, die het had over ‘Es’ (de oerdriften), ‘Ich’ (het bewustzijn) en ‘Über-ich’ (het geweten). Het ‘Es’ en ‘Über-ich’ hangen met elkaar samen. Als iemand erg wordt geleidt door zijn oerdriften betekent dit dat diegene een sterke ‘Es’ heeft? Of betekent het wellicht dat het ‘Über-ich’ zwak is? Eerlijk gezegd is het niet één van beiden. Alles hangt met alles samen: het ‘Es’ en ‘Über-ich’ vullen elkaar aan, ze hangen met elkaar samen. Dingen worden niet bepaald slechts door één aspect (óf door je ‘Es’, óf door je Über-ich’), maar zijn een samenspel van allerlei samenhangende aspecten.

Ook heeft mind-mappen de revue gepasseerd. Veel mensen denken bij mind-mapping aan woordspinnen. Woordspinnen zijn een perfect middel om te laten zien hoe dingen zich met elkaar verhouden, vandaar dat we hier een voorbeeldje hebben:

Het plaatje, de mind-map eigenlijk, spreek eigenlijk voor zich. Je kunt er goed op zien dat ogenschijnlijk erg verschillende dingen toch met elkaar samen hangen. Het één is weer een vervolg van het ander, en zo gaat het maar door en maar door.

Betekent dit dat een individueel persoon eigenlijk geen invloed heeft? Aangezien alles met elkaar verbonden is, heeft één persoon daar weinig invloed op toch? In principe is dit inderdaad zo. Maar: op alles volgt een reactie, waar ook weer een reactie op volgt enzovoort. Dus, om maar even het milieuprobleem erbij te betrekken, stel dat één persoon met een goed plan komt om het broeikaseffect tegen te gaan. Op zichzelf heeft dit misschien inderdaad erg weinig tot geen invloed, één persoon die minder vaak de auto neemt helpt bijvoorbeeld niet. Maar op dit idee komt een reactie, welk soort reactie is de vraag. Is de reactie negatief, wordt het idee niet goed gevonden, kan het idee daarmee aflopen. Is de reactie echter positief, zal deze hoogst waarschijnlijk meerdere positieve reacties uitlokken. Van het een komt het ander, en wie weet wordt het milieuprobleem zo wel opgelost. Je weet het nooit, proberen kan geen kwaad!

Nog een smeuïge dag!

Geachte druktemaker (lees: beelddenker),

Di-rect: een Haagse rockband, die sinds 1999 bestaat. Opgericht door vier jongens,die toen rond de 16, 17 jaar waren: Tim, Bas, Jamie en Spike. Een beroemde Nederlandse band: dat is wel te zien aan het aantal nummer één noteringen en prijzen dat ze binnengesleept hebben. Hoewel het visitekaartje van de band, Tim Akkerman, vorig jaar uit de band is gestapt, loopt de band nog steeds als een trein. Afgelopen donderdag nog: Di-rect is genomineerd voor de “beste band”en “beste artiest rock” bij de 3fm awards. Of 17 februari jongstleden: Di-rect wint de Den Haag Marketing Promotieprijs. Maar, deze blog gaat niet over de prijzen, noch de nummer-één noteringen van deze band.

Pindakaas zou Pindakaas niet zijn als ik niet wist dat de jeugdjaren van één van de leden, of eigenlijk van het ex-lid, van deze beroemde band niet zo voorspoedig verliepen als de jaren tijdens en na Di-rect. Tim Akkerman had een enorm probleem vroeger: hij was een beeld-denker. Nu denk je misschien: ach, zo erg is dat toch niet? Niets is minder waar: beeld-denkende kinderen kunnen niet goed meekomen in de les. Het kind dat op zijn stoel wiebelt, altijd grappen maakt, niet mee wil doen met de les, weg-droomt en geen volledige zinnen maakt: waarschijnlijk een beeld-denkertje! En ja, elk kind, wat niet functioneert als een 'gewoon' kind, moet natuurlijk 'gewoon' gemaakt worden. Vandaar dat er cursussen bestaan om beeld-denken 'af te leren'. Dat wil zeggen: het gedrag onderdrukken en ervoor zorgen dat de kinderen weer 'gewone kinderen' worden.

Te belachelijk voor woorden, wat Pindakaas betreft. Ten eerste omdat beeld-denken toch niet over gaat: je bent beeld-denker of je bent het niet. Het is een aangeboren en erfelijke 'afwijking'. Nou ja, afwijking: wat Pindakaas betreft een gave! Hoe halen mensen het in hun hoofd om zo'n gave af te leren? Wat Pindakaas betreft zouden er zelfs twee soorten scholen moeten komen: Scholen voor 'gewone' kinderen en scholen voor beeld-denkers. In deze beeld-denkers-scholen wordt beeld-denken gestimuleerd en worden de kinderen geholpen om hun talenten te ontwikkelen: zo haal je het beste uit iemand en laat je iemand zichzelf zijn. Want een echte beeld-denker vind je, als hij of zij volwassen is, ook niet in een gewoon kantoor. Nee, zij zullen doen waar zij het best in zijn, bijvoorbeeld muziek maken.

Ten tweede zorgt beeld-denken voor enorme creativiteit: Neem bijvoorbeeld het paperclip-experiment: bedenk maar eens wat je wel en wat je niet met een paperclip kunt doen. Daarna probeer je om een oplossing te vinden voor de dingen die je niet met een paperclip kunt. Als je deze opdracht tot een goed einde wilt brengen ben je genoodzaakt om een paperclip voor je te zien: een paperclip waar je op schrijft, bijvoorbeeld. Als je voor je ziet hoe je dit oplost, kom je veel verder dan als je alleen maar aan de woorden denkt. Vandaar dat grote namen als Tim Akkerman, Mozart, Beethoven, Wubbo Ockels en Einstein allemaal beeld-denkers waren! Allemaal genieën, die het veel verder geschopt hebben dan Jan met de pet, die elke dag van negen tot vijf op kantoor in woorden zit te denken. Dus wat Pindakaas betreft: het is belachelijk om beeld-denken te onderdrukken! Of zoals Einstein al zei: “Logica brengt je van A naar B. Verbeelding brengt je overal”.

Nog een smeuïge dag!

Geachte student (lees: slaaf),

Welnu heeft Pindakaas slechts zeer kort geleden een blog geplaatst over mind-mapping, een korte cursus om studenten te helpen met leren. Natuurlijk, ik ben de beroerdste niet, Pindakaas helpt graag studenten. Helaas heeft deze hele cursus geen nut gehad, volgens Sigmund Freud. Betekent dit nu dat leren geheel overbodig is? Je zou het bijna denken.

Sigmund Freud, een Duitse psycholoog, was van mening dat je zelfs over je eigen gedachten niet de baas was. Freud verdeelde de geest in drie delen. Allereerst is er het ‘Es’, dit zijn de oerdriften in de diepste lagen van het onbewuste. Oftewel, het is een onbekende en evenzo oncontroleerbare natuurkracht. Daarnaast is er het ‘Ich’, je bewustzijn. En last but not least is er nog de ‘Über-ich’, het geweten dat de menselijke geest beschrijft en verklaard. Wat Freud hiermee wil zeggen: Je bent een slaaf van je eigen brein. Welja, daar komt het op neer. Volgens Freud ben je niet eens heer in eigen huis. Het ‘Es’ bepaalt meer dan je denkt: je persoonlijkheid, je leven en je dromen, je doen en je laten. Dit allemaal zonder dat je er erg in hebt. Dus in zekere zin ben je wel degelijk slaaf van je eigen brein.

En voor alle studenten die hiermee denken een geldig argument te hebben gevonden om hun leerwerk te verwaarlozen: helaas. Al ben je niet baas in je eigen brein, het is niet zo dat leren niet meer nuttig is. Je hebt niet totale controle over wat je doet, hoe je persoonlijkheid is en wat je droomt, je bent alsnog prima in staat om te leren. Dus lekker met de hele familie aan het mind-mappen!

Nog een smeuïge dag!

Lieve lezer (lees: lieve lezer),

Omdat Pindakaas kritiek heeft gekregen op het ontbreken van een vernieuwend element in de blog, krijgt u nu iets geheel nieuws te zien. Iets wat u niet gewend bent van ons, iets wat u versteld zal doen staan, iets waardoor u bijna van uw stoel zal vallen. Pindakaas gaat in deze blog niet opstandig zijn jegens dingen die toch niet verbeteren, niet tegendraads een actualiteit benaderen. Nee, omdat Pindakaas de lezers, die wel in haar geloofden toen het iets minder ging, dankbaar is, wil Pindakaas iets terug doen.

Voor mijn, aan mij zo dierbare, lieve lezers: een korte cursus leren. 'Leren?' Ja, Leren! 'Fijn, ik zal nog eens die blog lezen'. Je hebt nu twee keuzes:
1. Lees verder, want misschien komt er toch iets nuttigs aan bod.
2. Stop onmiddellijk met lezen, want als je zo bevooroordeeld bent, is er voor mij geen reden meer om je te overtuigen.


Ben je er nog?


Jaja, je bent wel nieuwsgierig hè? Mooi zo, een goede eigenschap wat Pindakaas betreft. Afijn, dan kan nu mijn korte cursus beginnen!


Het toverwoord voor deze korte cursus is 'mind-mapping',
naar aanleiding van het boek 'Gestructureerd en creatief leren denken met mind mapping' van Peter Weiler. In deze korte cursus geef ik je een korte beschrijving hoe, ten eerste een tekst woord voor woord uit het hoofd te leren en ten tweede een stuk kennis te beheersen (bijvoorbeeld: het leren voor een proefwerk). Laten we beginnen met de cursus.

Het leren van een tekst woord voor woord.
Stap 1: Leer in grotere hoeveelheden
→ lees het hele stuk tekst en zeg hardop wat je ervan onthouden hebt en ga hier mee door tot het hele dicht in het hoofd zit.
Stap 2: Herhalen, herhalen, herhalen.
→ Nu is de klus nog niet geklaard: herhalen totdat je de tekst kunt dromen
Stap 3: Half hardop leren
→ Luid hardop leren zorgt voor het missen van de betekenis, terwijl
zachtjes leren ervoor zorgt dat je met je gedachten afdwaalt: half hardop is de
gulden middenweg.
Stap 4: Voel je betrokken bij de tekst (d.w.z. interesseer je ervoor)
Stap 5: Visualiseer de gebeurtenis, proef of handeling.
Stap 6: Varieer in de volgorde.
Stap 7: Leer bij voorkeur 's avonds (de bekende manier: 'het boek onder je kussen
leggen')
Stap 8: Herhaal niet te veel, dit kan een averechts effect opleveren.


Een stuk kennis beheersen
Stap 1: Leer in twee stappen.
– stap 1: lees de tekst oriënterend en onderstreep het belangrijkste
– stap 2: scheid het kaf van het koren en leer alleen het allerbelangriijkste
Stap 2: Leer zo weinig mogelijk uit het hoofd
→ Het leren van bepaalde definities zal zeker handig zijn, maar zo begrijp je het woord of de formule in een andere context juist heel slecht.
Stap 3: Begrijp de tekst, voor je het leert
Stap 4: Laat je zo veel mogelijk en op zoveel verschillende manieren mogelijk overhoren.

Met de woorden van Churchill: 'I love to learn, but I hate to be taught', besluit Pindakaas deze spoedcursus mindmapping.

Allemaal leuk en aardig, maar is dit echt wat de maatschappij van Pindakaas verlangt, verwacht of zelfs eist, door al haar stommiteiten? Nee, wat mij betreft niet. Pindakaas moet haar eigen identiteit behouden en weer als vanouds onderwerpen recalcitrant benaderen. Dát is haar sterke punt, dáár wordt ze aan herkent, dát is haar persoonlijkheid. Dus, helaas voor de nieuwe fans, stapt Pindakaas af van deze nieuwe, wat mij betreft, saaie manier van bloggen. Na een korte vakantie is Pindakaas weer helemaal terug, dus: pispaaltjes, sjonnies en zondebokken, ge zijt gewaarschuwd!

Nog een smeuïge dag!

Geachte gelijke (lees: dromer/utopist/fantast),

Over onze vorige blog hebben we nagedacht. Hoewel we vonden dat het vreemd was dat het nog steeds speciaal is dat vrouwen een topfunctie beklimmen, gebeurt het wel. Daarbij komt dat vrouwen hun eigen identiteit en waardige plaats in de samenleving hebben verworven.
Immers: de vrouw wordt niet meer gezien als de vrouw van 50 jaar geleden en de man wordt ook niet meer gezien als de man van 50 jaar geleden. Nee, we hebben een ontwikkeling doorgemaakt: vrouwen en mannen zijn gelijk.

Een logische conclusie zou kunnen zijn: 'Iedereen is gelijk'. Onzin, nonsens, BELACHELIJK! Mannen en vrouwen worden in de maatschappij nu bijna altijd als gelijken aan elkaar gesteld. Immers: na, of eigenlijk tijdens, de derde golf van het feminisme krijgen vrouwen een eigen identiteit. Sterker nog, zijn de rollen niet helemaal omgedraaid? De papa-dagen worden een veel voorkomend verschijnsel, vaders krijgen ouderschapsverlof, doen het huishouden, ze koken, brengen de kinderen naar school, terwijl vrouwen carrière maken. Zo denkt het gouden cabaretduo Veldhuis en Kemper, in hun nieuwste voorstelling: 'We moeten praten' (echt een aanrader, overigens), er ook over. Het liedje 'inconvenient trut' is hier een mooi voorbeeld van:

“ We gave them what they wanted, It's an inconvenient truth
We zijn veranderd, no one wondered
Dankzij Oprah, docter Ruth. After years and years of fighting
They have won and set us back. De man werd half vrouw
Somewhere, some how, verruilden we van plek.
I want my manhood back”

Duidelijk, klaar, punt uit: De rollen zijn omgedraaid, volgens Veldhuis en Kemper.

Nee, zegt Pindakaas, de rollen zijn nog niet omgedraaid. Nóg niet, welteverstaan. In de hedendaagse maatschappij zijn vrouwen en mannen zijn gelijkwaardig aan elkaar. Want is het bovenstaande niet ietwat extreem? Er zijn toch ook nog vrouwen die het huishouden doen? En is het niet zo dat veel vrouwen bijvoorbeeld nog steeds de achternaam van hun man aannemen? Gelijkwaardig dus. Of nog beter: gelijk. Iedereen is gelijk. Toch? Maar is dit wel zo? Is iedereen nu gelijkwaardig? Of zitten er nog veel haken en ogen aan deze veel gebruikte leus?

Iedereen gelijk? Onzin, wat Pindakaas betreft. Worden er niet dagelijks mensen als ongelijken gezien vanwege hun seksuele geaardheid? Jawel, we hebben het hier over homo's. Immers: Was het niet vorige maand nog dat een homoseksuele prins carnaval een communie geweigerd werd? De pastoor weigerde hem deze omdat hij homoseksueel is. Prins carnaval kreeg wel een mogelijkheid om alsnog zijn communie te krijgen: “Na elke misstap kan en moet iedere gelovige zich eerst met een oprechte biecht met God verzoenen wil hij of zij toetreden tot de tafel des Heren.” Discriminatie van homo's dus?

En: was het niet afgelopen week dat de Partij voor de Vrijheid de grote winnaar van Almere werd, tijdens de gemeenteraadverkiezingen? De partij die staat voor: “ Geen medische zorg voor illegalen behoudens spoedeisende hulp”, “Verbod hoofddoekjes in publieke functies”, “Uitvoering motie-Wilders inzake burka-verbod in openbare ruimte”, “Afschaffen stemrecht gemeenteraden voor niet-Nederlanders” en “Nieuw artikel 1 van de Grondwet: christelijk/joods/humanistische cultuur moet in Nederland dominant blijven” (www.pvv.nl). Discriminatie van niet-Nederlanders, en dan met name moslims, toch?

Dus: wat Pindakaas betreft: Mannen en vrouwen zijn, tot op zekere hoogte gelijk. Maar dit betekent nog lang niet dat iedereen gelijk is. Er wordt wat afgediscrimineerd in de hedendaagse samenleving en de leus: 'Iedereen is gelijk' blijft, in ieder geval voor de komende decennia, één grote utopie.

Nog een smeuïge dag!

Geachte feminist (lees: manwijf),

Het is alweer bijna zover: internationale vrouwendag. 8 maart is ieder jaar weer de internationale actiedag van de vrouwenbewegingen. Hoog tijd dus voor Pindakaas om het feminisme eens aan de kaak te voelen. In de vorige eeuw zei Simone de Beauvoir dat vrouwen gelijke rechten moesten hebben als mannen, en dat ze dus zich net zo moesten gedragen als mannen. Vrouwen moesten gelijk zijn aan mannen, om gelijkwaardig te zijn. Je kunt dus zeggen dat De Beauvoir eigenlijk vond dat vrouwen maar een soort ‘manwijven’ moeten worden. Zouden feministen dus ‘manwijven’ moeten zijn? Of is dat in de loop van de tijd al veranderd? Of is dit hele idee sowieso belachelijk?

De Beauvoir vond dat vrouwen, om gelijkwaardig aan mannen te worden, zich maar moesten gedragen als mannen. Ze zouden dus niet ‘vrouwelijke waarden’ erop na mogen houden. Dit is typerend voor de tweede golf van het feminisme. Ondertussen zitten we al in de derde golf van het feminisme: vrouwen zijn wel gelijkwaardig, maar niet gelijk, ze hebben een eigen identiteit. De uitspraken van De Beauvoir hebben wel een stereotypering van ‘de feminist’ veroorzaakt, die rondloopt met een stropdas en een aktetas. Beetje jammer, als je Pindakaas vraagt, aangezien de hedendaagse feminist totaal niet aan dit beeld voldoet. Feministen van nu proberen niet gelijk aan mannen te zijn, maar vrouwen die gelijkwaardig aan mannen zijn.

Het zou nu zo moeten zijn dat vrouwen en mannen dan uiteindelijk toch nog gelijkwaardig aan elkaar zijn. In principe hebben ze dezelfde rechten en mogelijkheden. Dan blijft de vraag waarom het nog steeds in het nieuws komt dat een vrouw een topfunctie bestijgt. Mooi om te horen dat het gebeurt, of vreemd? Pindakaas vindt het toch niet bepaald getuigen van gelijkwaardigheid dat het nieuws is als een vrouw een topfunctie bekleed, terwijl het voor mannen niet meer dan normaal is. Maar, er zijn natuurlijk ook veel terreinen waar mannen en vrouwen wel gelijk worden gezien. Voor de wet is er geen verschil, en dat wordt ook keurig uitgevoerd. We zijn goed op weg.

Nog een smeuïge dag!

Geachte 'sportieveling' (lees: hypocriet),

Het is weer zover! De Olympische Spelen zijn weer begonnen! Een hypocriet evenement, wat Pindakaas betreft. Al in de tijd van de oude Grieken uitgevonden en de mens is intussen niets veranderd. Waarom wij het zo'n hypocriet evenement vinden? Dat leggen we uit aan de hand van één van de meest gerespecteerde oude Grieken, namelijk Plato.

Volgens Plato bezit de mens over Psyché. Maar wat is dit Psyché nu eigenlijk? Dat is erg moeilijk uit te leggen, er zit een groot verschil tussen het moderne en het klassieke begrip. Echt goed kunnen we niet het klassieke Psyché uitleggen. Veelal wordt het vertaald vanuit het klassieke Grieks (de taal van Plato) als adem, leven, levenskracht. Deze begrippen maken alles echter zeer verwarrend, waardoor men toch vaak kiest voor het begrip ‘ziel’. Ziel komt het dichtste bij, maar is ook nog niet alles omvattend. Plato vond namelijk dat alles wat leeft Psyché heeft, dus mensen, dieren maar ook planten. Het blijft dus moeilijk om het klassieke begrip Psyché te omschrijven. Het moderne begrip psyche betekent geest of bewustzijn. Dit is dus een ander begrip dan het klassieke, want om nu te beweren dat planten echt bewustzijn hebben, gaat wel erg ver.
Verder was Plato een rasechte rationalist. Dit houdt in dat hij vindt dat echte kennis gebaseerd moet zijn op zuiver redeneren. Volgens de rationalist, en dus ook volgens Plato, komt alles voort uit het menselijke denkvermogen. Plato zag dat de mens begeerten had, maar ook dat de mens in staat was om deze begeerten en driften te beheersen. Hij begon te redeneren en kwam op het idee van de tweespan.

De mens is dus enerzijds een geweldig persoon dat gedreven is tot het goede en anderzijds net als andere wezens aan zijn begeerten wil voldoen. Hiermee begint Pindakaas ontzettend te twijfelen aan de Olympische gedachte, namelijk: 'meedoen is belangrijker dan winnen'. Immers, is het niet zo dat mensen streven naar geluk? Dus als we zeggen dat de mens een bundel driften is, die erop gericht is die te bevredigen, en we zeggen dat de mens altijd streeft naar geluk, zeggen we dan niet dat de mens er dus op gericht is te winnen? Dat de mens helemaal niet deelneemt aan de Olympische Spelen om het meedoen, maar meedoet om te winnen? Toch heeft de mens nog een andere kant, namelijk dat hij gedreven is tot het goede. Dat is het essentiële verschil met dieren. Dat is de reden waarom mensen kunnen zeggen: 'meedoen is belangrijker dan winnen' en niet het winnen boven het meedoen verkiezen. Want het meedoen boven je begeerten om te winnen verkiezen is toch goed? Maar is dit niet slechts schijn? Hebben de driften niet altijd de overhand? Immers, als de mens honger heeft zal hij niet omwille van het goede, bijvoorbeeld 'niet stelen', niet aan zijn begeerten toegeven. Een mens met honger zal als eerste aan zijn lichamelijke behoeften voldoen. De mens zal dus ook zich eerst met zijn 'honger' naar geluk bezighouden, voor hij zich bezig houdt met het goede. De mens wil liever winnen, dan meedoen.
Tot ziens, auf wiedersehen, au revoir, goodbye, arivederci, adiós Olympische gedachte!

Nog een smeuïge dag!

Geachte Homo (lees: mens),

Maar wie of wat bedoelen wij hier eigenlijk mee? Wat maakt iemand of iets tot een mens?
Ben je een mens omdat je dit kunt lezen? Maakt het vermogen om dingen te leren je tot een mens? Honden kunnen ook trucjes leren, maakt dat hen ook tot mensen? Of ben door je anatomie een mens? Maar waar ligt dan de grens tussen aap en mens? Immers, het DNA van een aap komt voor ruim 98 procent overeen met die van de mens. Het blijft natte vingerwerk, we zijn niet in staat onszelf objectief te definiëren. De mening van Pindakaas over dit eeuwenoude vraagstuk valt in het niet bij die van enkele grote namen. Vandaar dat we hier enkele mensbeelden van andere filosofen zullen plaatsen.

Zo zegt Aristoteles dat een mens een dier is dat kan denken, een animal rationale. Volgens hem behoor je tot de mensen, wanneer je nadenkt. Nietzsche vindt ook dat de mens een diersoort is, maar wel een ongedefinieerde diersoort. Hij vindt dat alle levende wezens moeten worden begrepen vanuit de natuur. De mens is echter losgeraakt van de natuur, dit is het voornaamste verschil tussen mens en dier. Hierdoor moet de mens zichzelf ontwikkelen en is ‘vormgever van zichzelf’ geworden. Dan is er nog de existentialistische Jean Paul Sartre. Volgens Sartre is het verschil tussen mens en dier ‘pour soi’ en ‘en soi’. ‘Pour soi’ betekent voor zich, hiermee bedoelt hij dat mensen van zichzelf bewust zijn en daardoor veel over hun geschiedenis en cultuur weten. ‘En soi’, op zich, waarmee Sartre duidelijk wil maken dat de natuur slechts bestaat maar niet bewust is van zichzelf.

Het is wel duidelijk dat er nog steeds geen overeenstemming bestaat over wat een mens tot mens maakt, en wat het verschil tussen mens en dier nu werkelijk is. Zelfs Pindakaas is er nog niet over uit, maar we hopen in de loop van de tijd op deze blog er toch wat meer duidelijkheid over te scheppen.

Nog een smeuïge dag!